Carl is vandaag op stap in het atelier Analoge Fotografie en ontmoet er een uitzonderlijke student. Koen Velle specialiseert zich in de collodium-fotografie, een 150 jaar oude techniek op glasplaat die gekend staat om zijn moeilijkheidsgraad, maar ook voor een ongelooflijk mooi detail en de warme toonschaal.

Carl: Dag Koen! We bevinden ons in het atelier analoge fotografie. Het is geen evidentie om vandaag de dag nog analoge fotografie te bedrijven. Wat is jouw drijfveer?

Ik ben erdoor gebeten. Mijn vader was een verdienstelijk amateurfotograaf en wanneer de eerste betaalbare digitale spiegelreflex uitkwam sprong ik op die kar. Je experimenteert wat en al heel vroeg komt ook Photoshop erbij. Ik ben IT-er, en de digitale weg leek de meest logische. Maar na een dag achter het scherm is het niet meer zo lollig om dat voor je hobby ook nog eens te gaan doen.

Plots heb je dan de idee dat je iets fysiek wil creëren, iets met je handen.

Carl: zijn er mede studenten waar diezelfde drang naar ambachtelijk resultaat speelt?

Jazeker, iedereen hier kent het plezier van het ambachtelijk proces en om met iets tastbaars bezig te zijn. Je wordt ook gedwongen om trager te werken, op het ritme van het procedé. En het spoort je ook aan om na te denken over het beeld dat je wil maken. Je gaat bewuster fotograferen dan met een digitale camera. Daarmee neem je voor je het weet duizend foto’s en dan is de vraag welke nu de beste is. Met film ga je bewuster fotograferen omwille van de beperking.

Carl: ik veronderstel dat je ook nog steeds digitaal fotografeert. Heeft de analoge fotografie een invloed op je digitale werk?

Zeker! Mijn digitale werk is beter geworden door analoge fotografie te studeren. De kruisbestuiving bestaat erin dat je ook trager en bewuster gaat werken met de digitale camera.

Carl: zou het een goed idee zijn om alle studenten van de digitale richting een basis analoge fotografie mee te geven?

Dat denk ik wel ja. Daar bestaat een geanimeerd debat over, maar ik vind dat een goed idee. Het leren kijken en foto’s nemen vind ik interessanter binnen de analoge fotografie, terwijl de digitale fotografie dan weer interessanter is op het technische vlak, waar het effect van sluitertijden en diafragma’s onmiddellijk visueel leesbaar is. Die onmiddellijke feedback is voor mij van groot belang geweest tijdens het aanleren van de techniek.

Carl: je bent nu bezig met een erg oud procedé – collodiumfotografie – wat is daarvan de meerwaarde ten opzichte van de klassieke analoge fotografie?

Opnieuw die traagheid. Het bewust bezig zijn met wat je doet. Het is ook een uitdaging. Het is geen eenvoudige techniek om onder de knie te krijgen. Er kan heel wat fout lopen. Het is voor mij ook een technische uitdaging. Ik ben een techneut en wil de techniek tot in de puntjes onder de knie krijgen.

Carl: heb je het gevoel dat je op dit ogenblik nog te hard moet inzetten op de techniek, waardoor het creatieve potentieel van collodiumfotografie nog niet volledig kan worden benut?

Jazeker. Ik ben er nu zes maand mee bezig, en ik heb stilaan het gevoel dat ik op een kantelmoment kom. Ik voel me comfortabel met de techniek, maar er zijn nog altijd zaken die ik nog niet weet. En er is nog genoeg werk om uit te zoeken met welk materiaal ik buitenopnames kan maken,  een donkere kamer, de juiste chemicaliën, het kost allemaal veel tijd eer dat allemaal op punt staat, maar eens we zover zijn is het wel de bedoeling om er mee naar buiten te komen en specifieke projecten voor deze techniek te ontwikkelen. Maar eerst ga ik nog wat experimenteren.

Carl: hoe lang ben je nu al bezig met fotografie aan onze academie?

Ik zit nu in mijn laatste jaar van de fotografie. In principe dus het laatste jaar… ramp o ramp.

Carl: een ramp inderdaad. En wat gebeurt er daarna?

Ik hoop dat ik in het atelier monumentale kunst kan verder werken met de collodiumtechniek. Ik kreeg ook signalen dat dat wel mogelijk zou kunnen zijn.

Carl: er zijn ook raakvlakken met de vrije grafiek. Zou het ook in die richting kunnen evolueren?

Een van beide zal het inderdaad gaan worden.

Carl: je bent niet van plan om te gaan stoppen

Nee, verre van!

Carl: en mag ik vragen waarom?

Het is een uitlaatklep. Er is het werk, het gezin, en dit is ontspanning en zelfontplooiing, een ogenblik in de week waar je volledig kan opgaan in iets dat je interesseert.

Carl: terzijde: er wordt gewerkt aan een nieuw decreet voor het onderwijs, en er zijn ook veranderingen aangekondigd voor het deeltijds kunstonderwijs. Men spreekt over het uitbouwen van snellere en tragere trajecten, waarbij iemand naast de bestaande acht uur per week zou kunnen kiezen voor vier of twaalf lesuren per week. Vind je dat een interessant idee?

Dat denk ik wel. Vlak na de geboorte van mijn eerste kindje ben ik aan de academie begonnen. Nu heb ik er drie, en er zijn momenten geweest waarop ik te weinig tijd had voor de academie, en dat het niet altijd lukte om elke week aanwezig te zijn. In zo’n situaties is een flexibel uurrooster een goed idee.

Carl: wat vind je het meest waardevolle aan het atelier analoge fotografie

Je bent hier in een groep met gelijkgestemde zielen met dezelfde interesse. Mensen met min of meer gelijklopende karakters – het lijkt althans een speciaal soort mensen die hier rondlopen. Het is een heel erg leuke groep – ook naast de les gaan we al eens samen op stap.

Carl: het sociale aspect is..

.. het sociale aspect is heel erg belangrijk, inderdaad.

Carl: dus je hebt de volledige cyclus analoge fotografie gevolgd, en je hebt onderweg nooit eens een jaar digitale fotografie gevolgd. Dat is bewonderenswaardig in deze tijd.

Als ik op stap ben met een digitale camera en een analoge camera, dan is het best makkelijk om de digitale camera te nemen en exclusief daarmee te werken. Het is een vorm van zelfkastijding om dan toch ook gebruik te maken van de analoge camera. Het blijft belangrijk om af en toe weer trager te gaan en meer na te denken over het beeld dat je wil maken.

Carl: je moet ook meer materiaal meesleuren.

Echt, een reflexcamera met een beetje professionele lens wordt al gauw een erg zwaar stuk. Soms moet je bewust een keuze maken: vandaag werk ik analoog en dan neem je enkel dat materiaal mee.

Carl: denk je dat het analoge verder zal kunnen evolueren?

Dat hoop ik wel. Voor mij persoonlijk mag het een beetje meer de experimentele kant op gaan. Als je dat dan weer combineert met nog andere oude technieken,..

Carl: zou je zeggen dat dat dan meer met kunst te maken zal hebben?

Het zal wel kunstiger worden ja, dat wel.

Carl: ok, heel erg bedankt koen!

meer foto’s op www.koenvelle.be